Nagrody Europejskiej Kolei 2025 dla Enrico Letty, Dominique’a Riqueta i Josefa Doppelbauera

Podczas osiemnastej edycji Europejskiej Nagrody Kolejowej, sektor kolejowy Unii Europejskiej wezwał do przejścia od planowania do realizacji jednolitego europejskiego obszaru kolejowego.

Wydarzenie odbyło się w Królewskim Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli, a jego organizatorami były Europejskie Stowarzyszenie Przemysłu Kolejowego (UNIFE) oraz Wspólnota Europejskich Kolei i Zarządców Infrastruktury (CER). Hasłem tegorocznej edycji było „Nowa podróż dla kolei europejskiej: od inspiracji do realizacji”. Wyróżniono trzy osoby, które odegrały kluczową rolę w rozwoju kolejnictwa i przygotowały grunt pod obecne działania.

Rozkład jazdy:

1. Jakie kluczowe wyzwania stoją przed realizacją Jednolitego Europejskiego Obszaru Kolejowego według uczestników gali European Railway Award 2025?
2. Jakie działania i inwestycje są niezbędne, aby przyspieszyć rozwój kolei dużych prędkości w Europie?
3. W jaki sposób Unia Europejska planuje finansować modernizację infrastruktury kolejowej w latach 2028-2034?

Nagrody dla liderów kolei europejskiej

Wśród gości gali znaleźli się m.in. unijny komisarz ds. zrównoważonego transportu i turystyki Apostolos Tzitzikostas, polski minister infrastruktury Dariusz Klimczak, reprezentujący polską prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, oraz Dariusz Joński, członek Komisji Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego.

W kategorii Rail Champion nagrodzono byłego premiera Włoch, Enrico Lettę, za jego działania na rzecz promocji kolei jako kluczowego elementu zrównoważonego rozwoju Europy. W swoim raporcie dla Rady Unii Europejskiej „Więcej niż rynek” podkreślał konieczność inwestowania w kolej dużych prędkości, łączących europejskie stolice, co ma zasadnicze znaczenie dla transformacji ekologicznej i cyfrowej.

Nagrodę za całokształt działalności otrzymał były poseł do Parlamentu Europejskiego Dominique Riquet. W latach 2009-2024 aktywnie działał na rzecz sektora kolejowego, współprzewodnicząc negocjacjom nad rewizją regulacji dotyczących Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Angażował się także w długoterminowe finansowanie kolei, zwłaszcza w ramach instrumentu „Łącząc Europę” (CEF).

Nagrodą za osiągnięcia uhonorowano Josefa Doppelbauera, byłego dyrektora wykonawczego Europejskiej Agencji Kolejowej (ERA), który przez ponad 25 lat działał na rzecz rozwoju kolei. W latach 2015-2024 kierował wdrażaniem Czwartego Pakietu Kolejowego, mającego na celu harmonizację przepisów w Europie.

Wyzwania i przyszłość europejskiej kolei

Podczas wydarzenia wielokrotnie podkreślano konieczność stabilnego finansowania infrastruktury kolejowej w ramach wieloletnich ram finansowych UE na lata 2028-2034. Kluczowe znaczenie ma modernizacja infrastruktury, wprowadzenie innowacyjnych technologii oraz integracja sieci transgranicznych, aby sprostać wymaganiom konkurencyjnej gospodarki europejskiej.

Nagroda Europejskiej Kolei wiąże się także z przekazaniem darowizny na cele charytatywne. W tym roku kwotę 10 000 euro przekazano Ukraińskiemu Czerwonemu Krzyżowi.

Głosy ekspertów i decydentów

Dariusz Klimczak, polski minister infrastruktury, zaznaczył: „Transport kolejowy w Europie odgrywa kluczową rolę w zrównoważonej mobilności, redukcji emisji i poprawie łączności regionalnej. Prezydencja Polski w Radzie UE koncentruje się na wzmacnianiu bezpieczeństwa Europy, a kolej ma tu istotne znaczenie. Potrzebujemy wystarczających funduszy na rozwój kolei dużych prędkości, uwzględniając także potrzeby wojskowe i konkurencyjność Europy.”

Komisarz UE ds. zrównoważonego transportu, Apostolos Tzitzikostas, dodał: „Wraz z nową erą kształtowania polityki Unii Europejskiej rozwija się również kolej. Skupiamy się na kolei dużych prędkości, biletach zintegrowanych, cyfryzacji, mobilności wojskowej, konkurencyjności i zrównoważonym rozwoju. Odrodzenie kolei jest kluczowym elementem agendy UE.”

Były premier Włoch Enrico Letta podkreślił wagę kolei w budowaniu silniejszej Europy: „Podczas mojej podróży po Europie byłem zaskoczony, jak bardzo kontynent jest zjednoczony w kwestiach wartości, ale fizycznie podzielony przez niewykorzystany potencjał kolei. Sieć kolei dużych prędkości łącząca stolice UE mogłaby być kluczowym elementem budowania silniejszej, bardziej zintegrowanej i ekologicznej Europy.”

Apel o większe inwestycje w kolej

Andreas Matthä, przewodniczący CER i dyrektor generalny ÖBB, podkreślił, że rozwój kolei wymaga znaczącego wsparcia finansowego: „Nagrodzeni podczas tegorocznej gali otworzyli nowe możliwości dla kolei. Aby kontynuować te działania, kluczowe jest wsparcie finansowe. Propozycja wieloletnich ram finansowych UE powinna uwzględniać co najmniej 100 miliardów euro współfinansowania dla infrastruktury kolejowej, w szczególności projektów transgranicznych.”

Dominique Riquet zaznaczył historyczne znaczenie kolei: „XIX wiek należał do węgla i kolei, XX do ropy i dróg, a XXI oznacza wielki powrót kolei: bardziej ekologicznej, dostępnej dla mas, bezpiecznej i społecznej. UE musi wspierać ten rozwój poprzez harmonizację standardów, badania i przemysł oraz integrację sieci krajowych.”

Michael Peter, przewodniczący UNIFE i prezes Siemens Mobility, powiedział: „Europejska Nagroda Kolejowa to nie tylko wyróżnienie dla osiągnięć z przeszłości, ale także celebracja trwałego wpływu na przyszłość podróży w Europie. W tym roku honorujemy osoby, które przyczyniły się do postępu i integracji transportu kolejowego w Europie.”

Josef Doppelbauer, były dyrektor wykonawczy ERA, zaznaczył znaczenie współpracy: „Ostatnie dziesięć lat pokazało, że postęp w budowie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego był możliwy dzięki dobrej współpracy sektora i instytucji. Aby kolej stała się filarem multimodalnego transportu w Europie, ta współpraca musi być kontynuowana, a nawet wzmocniona.”

Na zakończenie Magda Kopczyńska, dyrektor generalna ds. mobilności i transportu Komisji Europejskiej, podkreśliła rolę Josefa Doppelbauera w eliminowaniu barier dla kolei transgranicznej: „Pod jego kierownictwem Agencja Kolejowa UE zrobiła ogromny krok naprzód w redukcji krajowych regulacji bezpieczeństwa i technicznych, które utrudniały ruch kolejowy między państwami.”

Tegoroczna edycja Europejskiej Nagrody Kolejowej była okazją do podkreślenia znaczenia kolei w przyszłości Europy. Wyróżnieni laureaci mieli kluczowy wkład w rozwój sektora, a całe wydarzenie było wyrazem apelu o dalsze inwestycje, modernizację i integrację infrastruktury kolejowej w Europie.