Dlaczego pociągi się spóźniają?

Potencjalne zdarzenia przewidywalne, tj. warunkiatmosferyczne, wzmożone szczyty przewozowe w okresie świątecznym, sąidentyfikowane przez strony procesu przewozowego, a ich negatywne skutkiminimalizowane poprzez np. wzmocnienia wybranych składów pociągów o dodatkowewagony, niejednokrotnie wpinane na stacjach pośrednich, zabezpieczenielokomotyw osłonowych w miejscach występowania niekorzystnych zjawiskpogodowych, czy też dyżury pociągów pogotowia sieciowego. Zabezpieczeniemterminowości ruchu pociągów w wybranych okresach i porach roku pod kątembezpieczeństwa podróżnych zajmuje się również Straż Ochrony Kolei poprzez wzmacnianiepatroli funkcjonariuszy.

Osobną kwestią są zjawiska nieprzewidywalne o charakterzenagłym, w szczególności działania i ingerencje osób trzecich, które są trudnedo zidentyfikowania przez strony procesu przewozowego, a wspólnie prowadzonedziałania mają za zadanie minimalizację tych skutków poprzez racjonalnekierowanie przewozami, umożliwianie przesiadek oraz bieżące przekazywanie informacjina dworcach i w pociągach.

Istotną kwestią z punktu widzenia jakości wykonywanych usługprzewozowych jest także fakt, iż PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. prowadzą pracemodernizacyjne i rewitalizacyjne na liniach kolejowych, które realizowane są wramach dokumentu przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 13 marca 2015 roku pn.Wieloletni program inwestycji kolejowych do roku 2015 z perspektywą do roku2020. Działania te mają na celu nie tylko poprawę stanu infrastrukturykolejowej, która skutkować będzie znacznym skróceniem czasów przejazdu pociągówpasażerskich i towarowych oraz optymalizacją rozkładu jazdy, ale równieżpodniesieniem jakości usług kolejowych (w tym punktualności) oraz poprawębezpieczeństwa przewozów.

Niestety, trwające prace modernizacyjne także mogą byćprzyczyną opóźnień pociągów pomimo, iż zmiany w rozkładzie jazdy pociągów naczas robót są dokonywane tak, aby dostosować ruch pociągów do zmieniających sięwarunków techniczno-eksploatacyjnych na linii. Opracowywany na ten okres tzw.?zamknięciowy? rozkład jazdy uwzględnia wszelkie warunki, jakie zostałyprzyjęte w związku z zaplanowanymi zamknięciami torowymi i zmienionąorganizacją ruchu, m.in. w konstrukcji rozkładu jazdy na ten okres przyjmowanajest ustalona wartość rezerw pozwalająca na niwelowanie niewielkich opóźnieńpowstałych podczas realizacji procesu przewozowego. Nie są one jednak na tyleduże, aby niwelować opóźnienia związane z występującymi zdarzeniami losowymi,np. defektami pojazdów trakcyjnych, awariami urządzeń lub kolizjami z pojazdamidrogowymi lub budowlanymi. Należy jednakże mieć na uwadze, iż eliminowanieopóźnień pociągów nie może odbywać się kosztem innych, jadących planowopociągów.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w ramach monitorowaniadziałalności eksploatacyjnej na sieci kolejowej otrzymuje na bieżąco informacjei dane statystyczne dotyczące ruchu pociągów pasażerskich, w tym dane na tematpunktualności prowadzenia ruchu pasażerskiego na sieci kolejowej zarządzanejprzez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Dodatkowo minister właściwy do spraw transportu jakoustawowy organizator kolejowych pasażerskich przewozów międzywojewódzkich imiędzynarodowych, określa w umowach o świadczenie usług publicznych zawieranychz przewoźnikami kolejowymi wymagania dotyczące jakości tych usług, w tym m.in.odnośnie punktualności. Przewoźnicy kolejowi wykonujący przewozymiędzywojewódzkie i międzynarodowe przedstawiają ministrowi comiesięczneraporty z wykonania zadania, tzn. sprawozdania z osiągniętej punktualności. Na podstawietych raportów w przypadku niedotrzymania wymaganego poziomu punktualnościwykonywania przewozów, powstałego z przyczyn leżących po stronie przewoźnikanaliczane są kary umowne.

Ponadto instrumentem prawnym obligującym przewoźników dostałych działań na rzecz poprawy jakości świadczonych usług jest rozporządzenie(WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące praw i obowiązkówpasażerów w ruchu kolejowym z tytułu opóźnienia pociągu. Przepisy tegorozporządzenia odnoszą się do pociągów dalekobieżnych kategorii ExpressInterCity (EIC), InterCity (IC), Twoje Linie Kolejowe (TLK), interREGIO (IR),RegioEkspres (RE) oraz wszystkich międzynarodowych: osobowych, pospiesznych,RegioEkspres (RE), EuroCity (EC) i EuroNight (EN) w przejazdach pomiędzykrajami UE. W przypadku pozostałych kategorii pociągów takimi narzędziamiprawnymi są przepisy Kodeksu cywilnego oraz Prawa przewozowego. Przepisy tychaktów prawnych umożliwiają podróżnym wniesienia skargi z tytułu opóźnieniakażdego pociągu i otrzymania od przewoźnika wyjaśnień dotyczących przyczyntakiego zdarzenia, jak również dochodzenia roszczeń z tytułu naprawy szkody.