Raport KE: Kierowcy autobusów są pod presją. Zmęczenie i rosnące ryzyko

Rozkład jazdy:

1. Jakie główne wnioski dotyczące warunków pracy kierowców autobusów przedstawia raport Komisji Europejskiej z 2025 roku?
2. Jakie czynniki najczęściej przyczyniają się do wypadków z udziałem autobusów według raportu?
3. Jakie rozwiązania wskazano jako kluczowe dla poprawy bezpieczeństwa i zdrowia kierowców autobusów w UE?

10 procentowy wakat

Raport dotyczy kierowców autobusów i autokarów wykonujących regularne przewozy pasażerskie na terenie Unii Europejskiej. Pokazuje, że choć autobus to środek transportu uznawany za relatywnie bezpieczny, to jego kierowca funkcjonuje w coraz bardziej wymagającym i ryzykownym środowisku.

W 2023 roku w wypadkach z udziałem autobusów zginęły 462 osoby, z czego 80% stanowiły inne osoby niż pasażerowie autobusu, głównie piesi. Charakterystyczne dla autobusów są potrącenia pieszych na przejściach i w przestrzeni miejskiej. Jednocześnie wypadki z udziałem autobusów częściej mają miejsce w miastach niż na trasach szybkiego ruchu. Autorzy raportu podkreślają też, że wiele incydentów nie jest efektem zderzenia, lecz wynika z gwałtownych manewrów: hamowania lub przyspieszania, przez co pasażerowie doznają urazów wskutek upadków.

Dane zebrane w raporcie pokazują, że warunki pracy kierowców autobusów należą do najbardziej wymagających w sektorze transportu. Nieregularne godziny pracy, presja czasu, odpowiedzialność za pasażerów oraz długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej prowadzą do chronicznego zmęczenia i problemów zdrowotnych. Aż 10% stanowisk pracy dla kierowców autobusów w UE pozostaje nieobsadzonych.

Jaki obraz się wyłania?

Raport ukazuje kierowcę autobusu jako osobę pracującą w warunkach wysokiego obciążenia psychofizycznego. W badaniach wskazuje się na ponadprzeciętny poziom zmęczenia, otyłości, problemów kardiologicznych i zaburzeń snu (jak bezdech senny), które realnie obniżają bezpieczeństwo prowadzenia pojazdu. Kierowcy autobusów są rzadziej ofiarami wypadków niż inni uczestnicy, ale często to na nich spoczywa odpowiedzialność za błędy wynikające z przeciążenia pracą lub niedopasowania infrastruktury.

Wysokie tempo pracy i bezpośrednia styczność z pasażerami narażają kierowców na rozproszenie uwagi. Interakcje z pasażerami to, jak pokazuje raport, jeden z najczęstszych czynników dekoncentracji. Część operatorów instaluje monitoring oraz prowadzi szkolenia z bezpieczeństwa, ale efektywność takich działań wciąż jest oceniana jako ograniczona.

Jak pokazuje pierwszy wykres, Polska osiągnęła jeden z najwyższych wyników w Europie pod względem liczby wypadków z udziałem autobusów. To niepokojąca statystyka, która plasuje nas w europejskiej czołówce i potwierdza potrzebę pilnych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa kierowców i pasażerów transportu zbiorowego.

Raport pokazuje też rosnące znaczenie infrastruktury drogowej i technologii w ograniczaniu skutków błędów. Nowe pojazdy muszą spełniać normy zwiększające widoczność kierowcy (Direct Vision), mieć systemy awaryjnego hamowania (AEBS), inteligentnego asystenta prędkości (ISA) i monitoringu uwagi. Jednak technologia to tylko część rozwiązania. Raport wskazuje na potrzebę poprawy warunków pracy, zdrowia i kultury bezpieczeństwa w firmach.

Najważniejsze wnioski? Kierowcy autobusów to profesjonaliści działający w stresującym środowisku. Wypadki to często efekt splotu zmęczenia, presji czasu i nieadekwatnej infrastruktury. Dla bezpieczeństwa pasażerów, kierowców i innych uczestników ruchu potrzeba bardziej zintegrowanych działań – od szkoleń i technologii, po zmiany w kulturze pracy i projektowaniu dróg.

[Pełny raport do pobrania: European Road Safety Observatory (2025). „Professional Drivers of HGVs and Buses„]