Szwecja: Rząd rozdaje „katy aktywności” dzieciom, aby nie siedziały przed ekranami

Od 15 września 2025 r. dzieciom i młodzieży w Szwecji przysługuje „karta aktywności” o wartości minimum 500 koron (ok. 45 euro) rocznie, które można wydać na zajęcia sportowe czy kulturalne.

Rządowy program ma zachęcić do wychodzenia z domu i mniejszego korzystania z ekranów elektronicznych.

Rozkład jazdy:

1. Na czym polega szwedzki program „karty aktywności” i jaka jest jej wartość roczna?
2. Kto może liczyć na wyższe wsparcie w wysokości 2 tys. koron i gdzie można wykorzystać środki z karty?
3. Jakie dodatkowe działania prowadzi Szwecja, by ograniczyć korzystanie z ekranów przez dzieci i młodzież?

Karta wolnego czasu

Uczniowie w wieku od 8 do 16 lat, wywodzący się z biedniejszych rodzin, otrzymają kwotę 2 tys. koron (ok. 180 euro) na rok. Baza organizacji sportowych, wypożyczalni sprzętu czy domów kultury, w których można wydać pieniądze z karty liczy 1600 miejsc.

„Karta aktywności”, nazywana też „kartą wolnego czasu”, to pomysł ministra spraw społecznych Szwecji Jakoba Forssmeda z Chrześcijańskich Demokratów. W ten sposób polityk chce „odciągnąć dzieci” od ekranów elektronicznych, czyli smartfonów, tabletów i laptopów.

Według szacunków średni roczny koszt treningu sportowego dla nastolatków w Szwecji, wliczając zakup sprzętu do gry oraz podróże na zawody, to wydatek ok. 9,4 tys. koron. Minister Forssmed wyraził opinię, że program jest dopiero początkiem i nie wykluczył zwiększenia finansowego kart.

Na polecenie Forssmeda szwedzki Urząd Zdrowia Publicznego opublikował w 2024 r. zalecenia dla rodziców dotyczące ograniczenia czasu spędzania przez dzieci przed ekranami. Wynika z nich, że dzieci w wieku 0-2 lata w ogóle nie powinny używać smartfonów i tabletów, w wieku 2-5 lat maksymalnie przez jedną godzinę dziennie, zaś w wieku 6-12 lat do 1-2 godzin na dobę. Natomiast nastolatkowie między 13. a 18. rokiem życia powinny korzystać z ekranów do 2-3 godzin na dobę. Opublikowano również materiały edukacyjne, pomagające egzekwować zakaz.

W Szwecji samorządy lokalne prowadzą inne działania mające pomóc w ograniczeniu korzystania z ekranów przez dzieci. W wielu miastach powstały darmowe wypożyczalnie sprzętu sportowego. W Sztokholmie w okresie wakacji uczniowie dostają darmowe bilety komunikacji miejskiej.