Jaką strategię rowerową warto uchwalić dla Łodzi?

Trwają prace nad strategią rowerową Łodzi. Rzecznik Niezmotoryzowanych przekazał swoje uwagi do roboczej wersji tego dokumentu:

Szanowny Pan

Witold Kopeć

Pełnomocnik Prezydenta ds. Polityki Rowerowej

Wydział Gospodarki Komunalnej UMŁ

Dotyczy: projekt strategii rowerowej Łodzi

Dziękuję za udostępnienie roboczej wersji strategii rowerowej Łodzi. Bardzo wysoko oceniam przedstawiony dokument. Jednocześnie proszę o rozważenie następujących uwag:

Charakter dokumentu. Łódź potrzebuje polityki rowerowej (dokumentu programowego, zob. np. polityka rowerowa Wrocławia), strategii (cele i działania) koncepcji rozwoju tras oraz określenia źródeł finansowania tego rozwoju (WPF). Sugeruję, aby niniejszy dokument zawierał w sobie trzy pierwsze rodzaje. Idealnie by było, gdyby został przyjęty równocześnie ze zmianą w WPF rezerwującą odpowiednie kwoty. Uchwalenie przez Radę Miejską kolejnego dokumentu o tematyce rowerowej powinno wiązać się z podjęciem istotnych zobowiązania. Uważam, że taki pakiet byłby zobowiązaniem najbardziej wartościowym.

Ulokalniona wizja. Karta Brukselska nie powinna być jedyną wizją, jaką zawiera ten dokument. Zasadne by było, aby zawierał bardziej ulokalnioną wizję. Powinien otwarcie mówić, że zrealizowanie celów Karty Brukselskiej oznacza zmianę codziennych zachowań dziesiątek tysięcy ludzi, a więc znaczącą zmianę społeczną. Sugeruję, żeby otwarcie mówił, że celem jest stworzenie sieci, która wraz z transportem zbiorowym będzie eliminować potrzebę posiadania samochodu u części mieszkańców, a także, aby prezentował jako cel umożliwienie mieszkańcom wyboru odnośnie używanego środka transportu (w przeciwieństwie do polityki transportowej wymuszającej poruszanie się samochodem). Powinien również jasno formułować tezę, że rower musi być kluczowym narzędziem w rewitalizacji obszaru śródmiejskiego Łodzi, jako sposób na odzyskanie przestrzeni oraz obniżenie poziomu hałasu i zagrożenia wypadkami do poziomu umożliwiającego odrodzenia życia na ulicach.

Powiązanie z innymi dokumentami. Dokument powinien odnosić się do innych łódzkich dokumentów transportowych, ale także do celów dokumentów dot. zdrowia, ochrony środowiska (w tym hałasu), planowania przestrzennego i rewitalizacji. Wskazane również byłoby odniesienie się do dokumentów ponadlokalnych, w tym Karty Lipskiej.

Analiza SWOT. Zachęcam do rangowania wymienionych w tej analizie czynników oraz przemyślenia ich wzajemnych relacji (np. jakie mocne strony pozwolą nam wykorzystać istniejące szanse itp.), a także próby ograniczenia listy czynników do tych mających/mogących mieć znaczący wpływ. Strategia powinna wynikać z takiej analizy. Niestety, rzetelna analiza ujawni, że słabą stroną jest bardzo niska sprawność w realizacji inwestycji przez ZDiT. Oczekiwałbym jasnego odniesienia się do tego problemu w dokumencie.

Docelowy układ tras rowerowych 2015. Jedyna obecnie obowiązująca wizja rozwoju tras rowerowych, zawarta w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania”jest powszechnie krytykowana. W zaprezentowanym we wrześniu „Społecznym raporcie rowerowym” przedstawiliśmy proponowaliśmy schemat podstawowej sieci tras wraz z sugerowaną kolejnością ich realizacji. Jestem głęboko przekonany, że potrzebna jest oficjalnie zaakceptowana wizja układu tras, które powinny powstać w ciągu 3-4 lat. Doświadczenia miast szybko zwiększających udział rowerów w ruchu (jak Sewilla czy Londyn), pokazują, że jest to możliwe przy szybkim przygotowaniu sieci głównych tras (czy to w formie wydzielonych ddr, czy pasów rowerowych) o wystandaryzowanych parametrach, które następnie przez kilka lat nasycają się ruchem rowerowym. Jest również kwestia centrum –należy określić, gdzie będzie infrastruktura wydzielona, a gdzie uspokojenie ruchu i doprowadzić do oficjalnego przyjęcia tego ustalenia. Jeżeli jednak przygotowywany dokument nie będzie zawierał tych ustaleń, jego harmonogram powinien zawierać przynajmniej informację, kiedy taki „rowerowy masterplan”powstanie. W każdym razie, niniejszy dokument powinien lokować utworzenie spójnego szkieletu tras rowerowych na osi czasu i otwarcie posługiwać się takimi terminami jak uspokojenie ruchu i redystrybucja przestrzeni ulicznej.

Połączenia rowerowe z okolicznymi miejscowościami. „Budowa “rowerostrad”, łączących Łódź z innymi ośrodkami podmiejskimi”to jedna z obietnic wyborczych prezydent Hanny Zdanowskiej. Jestem przekonany, że przy zapewnieniu akceptowalnych czasów przejazdu przeniesienie części ruchu pomiędzy Łodzią i przyległymi miejscowościami jest możliwy. Oczekiwałbym bardziej szczegółowego wyznaczenia priorytetów w tej mierze w niniejszym dokumencie.

Grupy docelowe. Należy w jasny sposób wypisać (kluczowe) grupy docelowe podejmowanych działań. Dwa czynniki warte uwagi to:

·         Zachęcanie do przesiadania się na rower jako na środek transportu może być skuteczne tylko wobec osób do 40. roku życia;

·         Istotna nadreprezentacja mężczyzn wśród łódzkich rowerzystów wymaga pewnych działań redukujących tę nierówność.

Turystyka rowerowa. Biorąc pod uwagę, że codzienne używanie roweru często prowadzi do używania go również turystycznie, natomiast raczej nie zachodzi konwersja w przeciwnym kierunku, sugeruję umieszczenie działań na rzecz rozwoju turystyki dość daleko na osi czasu.

Bezpieczeństwo. Sugeruję, aby strategia przy wyborze wskaźnika odnosiła się nie do liczby zabitych, ale do liczby rowerzystów-ofiar wypadków (względnie ciężko rannych). Jak wiemy, w ostatnich latach nie było w Łodzi wypadków śmiertelnych. Zwracam też uwagę, że według ECF wskaźnik ten powinien odnosić się do przejechanych rowerokilometrów, stąd też jego ewaluacja nie może opierać się wyłącznie na analizie SEWIK i implikuje systematyczne pomiary ruchu.

Rower miejski i wypożyczanie rowerów. Można spotkać się z opiniami, że kolejność najpierw infrastruktura, potem rower miejski nie jest jedyną możliwą i można prowadzić inwestycje w przeciwnej kolejności –najpierw rower miejski, który zwiększy ilość rowerzystów i w ten sposób zwiększy presję na powstawanie infrastruktury, w tym tam, gdzie konieczna jest redystrybucja powierzchni drogi. Jednak wydaje się, że to jednak infrastruktura powinna mieć priorytet, a zamiast roweru miejskiego z dużą ilością stacji dokujących, należałoby rozważyć ujęcie w strategii długoterminowych wypożyczeń rowerów dla studentów, a także krótko- i długoterminowych wypożyczeń dla urzędników UMŁ.

Intermodalność i konkurencja międzygałęziowa. Karta Brukselska proponuje tylko pewien wskaźnik dotyczący udziału rowerów w ruchu, natomiast istotne jest, żeby możliwie duża część nowych rowerzystów wywodziła się spośród byłych kierowców. Należy docenić zaproponowane w strategii działań dotyczących integracji transportu zbiorowego z rowerowym.

Zadania o charakterze ciągłym. W przedstawionym harmonogramie są zadania mające charakter ciągły. Sugeruję przeformułowanie ich –część może być przeformułowana na zasady, a do części powinny zostać dobrane wskaźniki umożliwiające ich ewaluację.

Konsultacje dokumentu. Mam nadzieję, że będą one szerokie, a odpowiedzi jednostek istotnych dla powodzenia realizacji strategii (takich jak ZDiT, Straż Miejska, Wydział Urbanistyki i Infrastruktury UMŁ, Menadżer Ulicy Piotrkowskiej, Pełnomocnik ds. NCŁ) zostaną upublicznione.

Niezależna ewaluacja. Dla zapewnienia niezależnej ewaluacji polityki rowerowej sugeruję umieszczenie na osi czasu dwukrotnego (do 2020) przeprowadzenia audytu wg metodologii BYPAD, z pierwszym audytem nie wcześniej niż w 2013 roku, a drugim w ostatnim roku realizacji strategii.

Z poważaniem

Wojciech Makowski

Rzecznik Niezmotoryzowanych

Przechowalnia rowerowa na Uniwersytecie w Sewilli. To hiszpańskie miasto przeniosło 7% ruchu na rowery w 4 lata, pokazując, że rozwój ruchu rowerowego nie musi trwać dekadami.

Źródło: http://rzecznik.dlalodzi.info/aktualnosci/365