Fundusze unijne w infrastrukturze – jak skutecznie inwestować w transport?

Dobre prawo, stabilność finansowania i optymalizacja kosztów, to trzy filary dobrej inwestycji w infrastrukturę - powiedział 13 lutego wiceminister infrastruktury Maciej Lasek podczas panelu w ramach spotkania ministrów transportu krajów UE w Łodzi.

Ministrowie transportu krajów Unii Europejskiej spotkali się na konferencji "Nowa era europejskiego transportu - wyzwania polityki TEN-T" w ramach polskiej prezydencji w UE, żeby dyskutować nad wyzwaniami wobec zachodzących zmian geopolitycznych oraz zagrożeń zmianami klimatycznymi i presją militarną ze strony Rosji.

Rozkład lotu:

• Jakie trzy filary inwestycji w infrastrukturę wymienił Maciej Lasek i dlaczego są one kluczowe?
• Jakie wyzwania, zarówno geopolityczne, jak i związane ze zmianami klimatycznymi, omawiano podczas panelu ministrów transportu UE?
• Co podkreślił Christoph Kuhn w kontekście finansowania sieci TEN-T i jakie rozwiązania proponuje, aby uprościć procesy unijnego finansowania infrastruktury?

"Żeby skutecznie wykorzystywać fundusze unijne potrzebne są: prawo, stabilność finansowania i optymalizacja. Każde euro trzeba oglądać trzy razy, bo dobrze wydane pieniądze procentują wielokrotnie, a przeskalowane i błędnie zaplanowane inwestycje to olbrzymie zagrożenie" - powiedział Maciej Lasek, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury podczas panelu poświęconego efektywnemu finansowaniu infrastruktury transportowej.

Dodał, że na kontynencie, na którym coraz trudniej znaleźć przestrzeń na drogi, kolej, czy elektrownie atomowe, rozwiązania prawne pozwalają rozwiązać te problemy. Równie ważna jest jednak stabilność finansowania projektu i wieloletnie programy inwestycyjne.

"Chodzi o to, żeby inwestycja nie została nagle zatrzymana przez brak pieniędzy" - wyjaśnił. Jako przykład dobrych praktyk w przygotowaniu inwestycji wskazał Polskę, w której - jak opisał "trudno wskazać linię kolejową, która nie byłaby zbudowana, czy zmodernizowana z użyciem funduszy unijnych".

Jako efekt dobrych inwestycji w infrastrukturę Maciej Lasek podał szybki wzrost pasażerów kolei w Polsce. Ponad 407 mln pasażerów na kolei w ub. roku to, jego zdaniem, efekt pieniędzy włożonych w inwestycje kolejowe.

"Stworzyliśmy specustawę kolejową, drogową, mamy ustawę dotyczącą budowy CPK. W ramach tego projektu budujemy 480 km Kolei Dużych Prędkości, lotnisko, drogi. Mamy strategię rozwoju otoczenia portu lotniczego. Wszystko budujemy od zera" - powiedział Lasek dodając, że z polskich doświadczeń zaczynają brać przykład inne kraje.

Zaznaczył jednak, że inwestowanie w infrastrukturę transportową musi się zmierzyć z zagrożeniami i wyzwaniami przyszłości, w tym z wymogami zapewnienia bezpieczeństwa w kontekście militarnym.

"Do niedawna nie myśleliśmy, że infrastruktura transportowa podwójnego zastosowania (cywilna i wojskowa) jest konieczna i trzeba w nią inwestować. Teraz już wiemy, że to jeden z kluczowych elementów, jeśli chcemy myśleć o bezpiecznej Europie" - powiedział minister Maciej Lasek.

Carlo Borghini, doradca sekretarza generalnego NATO zwrócił uwagę, że przy rekordowej liczbie konfliktów zbrojnych i napiętej sytuacji między USA i Chinami, jakikolwiek konflikt ma wpływ na Europę.

"Potrzebujemy struktury pozwalającej budować strategię odstraszania. NATO cały czas definiuje korytarze transportowe. W dzisiejszym scenariuszu obserwujemy sytuację Ukrainy i zmierzamy do tego, żeby wzmocnić odporność sieci transportowych, łącząc infrastrukturę cywilną i wojskową" - powiedział Borghini dodając, że UE musi wykorzystać czas, którego praktycznie nie ma, żeby w razie fiaska strategii odstraszania, mieć infrastrukturę przygotowaną do obrony.

W tym kontekście istotna jest opinia Christopha Kuhna, zastępcy dyrektora generalnego Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

"Zapotrzebowanie na infrastrukturę jest gigantyczne i żaden kraj nie jest w stanie go sfinansować. Potrzebujemy bilion euro do roku 2050 tylko na sfinansowanie sieci TEN-T. Musimy zadbać o to, żeby finansować jakościowe projekty, które będą ekonomicznie i gospodarczo sensowne i będą spełniały zapotrzebowanie przemysłu i społeczeństwa" - powiedział Christoph Kuhn

Dodał, że finansowanie infrastruktury wymaga mądrych decyzji, dywersyfikacji źródeł finansowania i długoterminowego planowania, zwłaszcza, że w perspektywie pojawia się sprawa odbudowy Ukrainy, która może być kluczowym elementem działań UE.

Przyznał, że kłopoty sprawiała dotychczas unijna biurokracja, zwłaszcza kiedy inwestycje były finansowane z kilku różnych źródeł.

"Obecnie połączyliśmy w jednym procesie kilka źródeł finansowania, co poprawiło elastyczność i zmniejszyło znacznie biurokrację" - dodał Kuhn. (PAP)