Rewitalizacja dworców kolejowych w Polsce

Przeszło rok temu prezentowaliśmy plany modernizacji dworców kolejowych przed Euro 2012. W niniejszym artykule przybliżamy projekty których realizację już rozpoczęto lub zawarto umowy na realizację.

W artykule sprzed przeszło roku przybliżaliśmy plany dotyczące dworców kolejowych, których modernizacja miałaby się zakończyć przed Euro 2012. Jak było do przewidzenia nie wszystkie plany zostaną zrealizowane, jak również nie wszędzie przebudowy będą tak rozległe jak pierwotnie planowano. Najbardziej negatywnym jest trend do finansowania inwestycji dworcowych w oderwaniu od infrastruktury peronowej, co jest odzwierciedleniem chorego podziału majątku kolejowego w Polsce. Bowiem dworce (za wyjątkiem kilku przekazanych samorządom) są nadal w gestii PKP S.A., natomiast perony i przejścia pod torami należą do PKP PLK. Obecnie głośne są plany powołania kolejnej spółki Dworzec Polski, która miałaby przejąć zarządzanie dworcami i rozważa się również przejęcie peronów. Jednak sam pomysł powołania kolejnej spółki jest kontrowersyjny, zwłaszcza wobec planów przejęcia peronów i wprowadzenia dodatkowej opłaty dworcowej za postój pociągu, choć przewoźnicy kolejowi już płacą PLK za zatrzymanie składu przy peronie. Dodatkowo istnieją plany aby Dworzec polski oferował również usługi kas biletowych dla wszystkich przewoźników. Jednak i ten pomysł budzi kontrowersje, ponieważ transfer pieniężny mógłby być przedmiotem szantażu, natomiast informacje o wielkości sprzedaży biletów na konkurencyjne przewozy mogłyby trafiać do spółki PKP IC, niszcząc konkurencję. Dodatkowo utworzenie spółki Dworzec Polski może doprowadzić do pozwania Polski przed sąd, ponieważ spółka ta byłaby kapitałowo powiązana z przewoźnikiem, co jest sprzeczne z obecnymi regulacjami unijnymi za których brak wdrożenia (między innymi brak wydzielenia PLK ze struktur PKP S.A.) Polska już ma problemy. Dlatego bardziej rozsądnym byłoby wcielenie dworców w struktury PLK, niż dalsze komplikowanie sytuacji. W odniesieniu do wspomnianego wcześniej artykułu warto nadmienić, że plany modernizacji dworca Warszawa Zachodnia można wstawić między bajki, wykonawca modernizacji przystanku Warszawa Stadion zostanie w niedalekiej przyszłości wyłoniony, natomiast trwająca przebudowa stacji Warszawa Gdańska została „okrojona”do dwóch peronów. Generalnie prace w węźle warszawskim pokrywają się z planami zawartymi we wcześniejszym artykule. Plany dla dalszych dworców przedstawiamy poniżej.

 

Odnośnie planów dotyczących dworca Warszawa Centralna szerzej pisaliśmy tutaj. Kontrakt na przebudowę obiektu zyskała firma Porr Polska S.A. będąca spółką zależną od austriackiej centrali Porr A.G.. Firma zaoferowała przebudowę stacji za 47 milionów złotych, które będą pochodzić ze środków własnych PKP S.A. Rozpoczęte prace mają się zakończyć przed Euro 2012, natomiast już podczas oględzin odkryto nielegalną hurtownię mięsa działającą w pomieszczeniach technicznych dworca! Nielegalna działalność na taką skalę w centrum cywilizowanego kraju to niesamowity skandal, za którego zaistnienie kilka „głów”powinno natychmiast polecieć, lecz niestety w Polsce być etatowym kolejarzem to dożywotnia gwarancja zarobku bez odpowiedzialności… .

Plany dotyczące stacji Warszawa Wschodnia również nie uległy diametralnym zmianom. Po tym jak próby komercyjnej przebudowy obiektu spełzły na niczym postanowiono dokonać jedynie rewitalizacji istniejącego dworca. Kontrakt wartości 38 milionów złotych przyznano firmie Strabag sp. z o.o., natomiast środki na przebudowę mają pochodzić z budżetu państwa oraz środków własnych PKP S.A. Niestety kontrakt obejmuje jedynie część dworcową, natomiast sfinansowanie przebudowy peronów pozostawiono na barkach PKP PLK. W związku z tym przebudowa peronów –jeżeli w ogóle nastąpi, to będzie mocno ograniczona i obecnie można już zapomnieć o szansach budowy hali peronowej.

Nieco nowością w zestawieniu jest przebudowa czołowego dworca Łódź Fabryczna na przelotowy podziemny, który będzie służył zarówno tradycyjnym pociągom jak również przyszłej trasie KDP. Szerzej o tym projekcie pisaliśmy tutaj. Aczkolwiek przed Euro 2012 planowana jest przebudowa na czterotorowy odcinka Łódź Widzew –Łódź Fabryczna oraz zagłębienie całej stacji końcowej nad którą w późniejszym okresie powstanie budynek stacyjny i zabudowa komercyjna. Po 2012 powstaną również tunele prowadzące pod miastem w kierunku zachodnim. Nowy dworzec ma mieć 4 dwukrawędziowe perony.

Ruszył również projekt przebudowy dworca Poznań Główny. Zgodnie z wcześniejszymi oczekiwaniami dworzec zostanie przebudowany przez zewnętrznego inwestora, który w zamian za sfinansowanie budowy części komunikacyjnej wybuduje część komercyjną. Umowę na realizację tego zadania otrzymało konsorcjum Trigranit Development Corporation, które planuje postawienie kompleksu wartego 160 milionów €. Plany przebudowy dosyć mocno ogranicza wymóg konserwatora zabytków aby zachować położenie budynku stacyjnego między peronami. Według założeń w pierwszej kolejności (do 2012) ma powstać część transportowa obejmująca hol dworcowy, przystanek autobusowy oraz parking na 900 samochodów. Jednak również tutaj PLK pozostawiono poza projektem, choć mimo tego spółka wykona przebudowę peronów po wschodniej stronie, gdzie zamiast dwóch powstaną trzy perony (dwa dwukrawędziowe, jeden jednokrawędziowy) o wysokości 550 mm nad główką szyny. Nad tymi torami oraz obszarem „wolnych torów”powstanie wzdłuż ulicy hol dworcowy integrujący dworzec autobusowy z peronami. Niestety aktualnie projekt kończy się tuż przed centralną „wyspą”między peronami i nie da się odpowiedzieć jak będzie dalej rozwiązany. Z wizualizacji można jedynie wywnioskować iż nowy hol będzie miał łącznik z istniejącym dworcem i w taki sposób zostaną zrealizowane połączenia z peronami po zachodniej stronie obecnego budynku dworcowego. Również kształt zabudowy komercyjnej nad nowymi peronami i „wolnymi torami”jest jeszcze nieznany.

 

Plany odnośnie przebudowy stacji Wrocław Główny przedstawiliśmy w odrębnym artykule, choć uzupełniając jego treść warto nadmienić, iż przed placem dworcowym powstanie obszerny podziemny parking na 200 samochodów. Całkowity koszt rozpoczętego już projektu jest szacowany na 362 miliony złotych, z czego 285 milionów pochodzi z funduszy unijnych, natomiast pozostała kwota ze środków PKP S.A. Aktualnie trwają prace nad modernizacją historycznego budynku, a pasażerowie korzystają z tymczasowego dworca.

Plany dotyczące dworca w Katowicach również są już dosyć dobrze znane i szerzej były prezentowane tutaj. Firma Neinver Polska zainwestuje 240 milionów €w budowę od podstaw centrum handlowego, jak również w odbudowę istniejącego budynku stacji. Odbudowę, ponieważ zapadła już decyzja aby istniejącą halę wyburzyć, natomiast pod nią powstanie przelotowy dworzec autobusowy. Niestety również tutaj PLK i perony pozostawiono “na łasce losu”, jednak mimo tego przebudowa pierwszego peronu ma wkrótce ruszyć, choć nie jest znany zakres przebudowy. PLK wystąpiło do developera o plany odnośnie zadaszenia peronów, jednak nie są znane końcowe ustalenia.

Prace ruszyły także odnośnie dworca kolejowego w Krakowie, a dokładniej jego przeniesienia do pustej przestrzeniu znajdującej się pod peronami. Już podczas projektowania stacji przewidziano, iż tam znajdą się pomieszczenia kasowe, jednak przez wiele lat nie udało się dokończyć projektu. Teraz na ten cel zarezerwowano 63 miliony złotych z funduszy UE oraz Skarbu Państwa. W wyniku przeprowadzonego przetargu jako wykonawcę wyłoniono firmę Budus S.A.. Po zakończeniu inwestycji obecny budynek dworcowy z 1871 roku zostanie przeznaczony do innych funkcji, gdzie najbardziej konkretną propozycją jest otwarcie luksusowego hotelu.

Na zakończenie warto wspomnieć o prowadzonym projekcie odrestaurowania ważnego dla polskiej architektury dworca Gdynia Główna. Pierwotne plany PKP S.A. dotycząc zburzenia i zabudowania go częścią komercyjną wobec wpisania budynku na listę zabytków spełzły na niczym. Wobec tego przystąpiono do procesu restauracji, którą zlecono konsorcjum firm Mostostal Warszawa i Acciona Infraestructuras S.A. Kontrakt wart 31 milionów złotych jest finansowany ze środków UE oraz Skarbu Państwa i ma zostać zakończony do kwietnia 2012.

Tak aktualnie wygląda proces modernizacji głównych dworców kolejowych w Polsce, określany przez PKP S.A. jako największe tego typu przedsięwzięcie od przeszło 20 lat. Jakie będą ostatecznie efekty prowadzonych prac przekonamy się już wkrótce.