Zmiana wizerunku PKP Intercity

W ostatnim okresie PKP Intercity przeżywa dosyć poważne problemy tak taborowe jak i wizerunkowe. Przeprowadzone na szybko usamorządowienie PKP PR i wcielenie przewozów międzywojewódzkich do PKP IC wywołuje swoje reperkusje po dziś dzień. Jednak w najbliższym czasie może to ulec zmianie, wraz z kompleksową reformą oferty przewozowej.

Na chwilę obecną oferta PKP IC jest bardzo rozbudowana i w zasadzie większość pasażerów nie kojarzy jednoznacznie pociągu, którym podróżuje oraz taryfy przewozowej jaka w danym pociągu obowiązuje. Spółka oferuje połączenia kategorii EC (EuroCity), IC (InterCity), Ex (Ekspres), TLK (Tanie Linia Kolejowe), Posp. (Pospieszny), EN (EuroNight) oraz międzynarodowe pociągi pospieszne i chyba najmniej rozpoznawane połączenia nocne. Galimatias taryfowy sprawia, że nawet kasjerki mają czasem problemy ze sprzedażą właściwego biletu, nie wspominając już o zwykłych pasażerach, dla których większości cała kolej to jedno „PKP”, a kategoria pociągu jest określana na podstawie napisu na burcie wagonu… . Uporządkowanie tego zagadnienia już od dłuższego czasu było pilącą potrzebą, natomiast po włączeniu przewozów międzywojewódzkich stało się wręcz konieczne. Wbrew obawom o jakiekolwiek zaniechanie działań rozwojowych pod nowym zarządem spółka mimo wszystko pracowała w ukryciu nad uproszczeniem i scaleniem oferty przewozowej, a jej pierwsze wizualne efekty można było zaobserwować na targach Trako 2009.

Oczywiście jeszcze nie wszystkie szczegóły nowej oferty przewozowej PKP IC są obecnie znane, jednak pewnym jest, że pociągi kategorii EC i EN pozostaną bez zmian. Jedyną większą równicą będzie fakt, że obsługę trakcyjną pociągów BWE przejmą od maszyn EP09 nowoczesne Taurusy. Jedna z dwóch maszyn w barwach PKP IC była wystawiana na Trako, natomiast druga wykonała w dniu 14.10.2009 (inauguracja targów Trako 2009) pierwszy oficjalny kurs z pasażerami, prowadząc pociąg IC Neptun na trasie Warszawa –Gdynia Główna. Krok ten był możliwy dzięki wydaniu przez UTK świadectwa dopuszczenia do ruchu dla tej serii w Polsce. Niestety pierwszy kurs dotarł z 30 minutowym opóźnieniem, a powrotny do Warszawy z aż 70 minutowym. Na ten wynik złożyły się dwa czynniki. Pierwszym było wyjątkowo mocne załamanie pogody w dniu 14 października oraz trwająca na trasie Warszawa –Gdańsk modernizacja linii. W efekcie można było się jasno przekonać, że bez nowoczesnej infrastruktury nowoczesne maszyny są nam średnio potrzebne. Taurus przemierzał ten odcinek linii E65 do zakończenia targów, a po tym wydarzeniu miał być skierowany do obsługi trasy Warszawa –Kraków, jednak ostatecznie trafił na czoło jednej pary pociągów BWE, gdzie nowoczesna maszyna miała okazję do wykazania swoich zalet. Docelowo maszyny tej serii mają obsługiwać wszystkie pociągi BWE oraz EN Jan Kiepura jak również pociąg nocny „Stanisław Moniuszko”z Warszawy do Berlina, który od nowego rozkładu jazdy będzie jeździł magistralą E20 zamiast Ostbahn. Oczywiście w pierwotnym układzie Taurus kursuje jedynie na polskim odcinku, jednak możemy się spodziewać, że po podpisaniu stosownych umów lokomotywy te będą ciągnęły pociągi BWE w całej relacji, natomiast dokąd będą dojeżdżały pry obsłudze pociągów nocnych nie jest obecnie wiadomo. Pozostałe z 10 zamówionych maszyn ma się pojawiać na linii CMK do Krakowa i Katowic, natomiast nie jest jeszcze znana możliwość obsługi pociągów EC, które obecnie mają zmianę lokomotywy w Bohuminie. Teoretycznie Taurusy są certyfikowane do pracy na torach Czech i Austrii, stąd w przyszłości byłaby możliwość obsługi tymi maszynami całych relacji pociągów EC do Wiednia lub Pragi. Z racji umów międzynarodowe pociągi nocne najprawdopodobniej pozostaną bez zmian, co nadal będzie wywoływało niejasności odnośnie taryfy w nich obowiązującej.

Drugą częścią reformy oferty PKP IC ma być rozszerzenie ilości pociągów IC, które mają zastąpić znaczną większość pociągów Ex oraz wybrane TLK. Wraz ze zwiększeniem ilości pociągów kategorii IC zmniejszeniu ma ulec miejscówka z dotychczasowych 25 zł na 15 zł. Jednak pozostawienie stałej taryfy nadal będzie sprawiało przepełnienie jednych pociągów oraz zmniejszoną ilość pasażerów w innych zwłaszcza, gdy dotychczas tańszy pociąg EX zostanie zrównany cenowo z jadącym w godzinach szczytu IC. Dlatego wraz z tą zmianą należałoby wprowadzić system zmiennych opłat w zależności od godziny przejazdu i dnia tygodnia, co pozwoliłoby na optymalne zapełnienie składów. Szczegółowo nowości w zakresie pociągów IC opisujemy w odrębnym artykule.

Na drugim końcu skali mają się znaleźć pociągi kategorii TLK, które obecnie PKP IC chce przedefiniować z Tanich Linii Kolejowych na Twoje Linie Kolejowe. Trzeba przyznać zmiana bardzo zmyślnie opracowana i mająca szanse powodzenia. Pociągi tych kategorii miałyby (za wyjątkiem już kursujących TLK) zastąpić wybrane pociągi Ex, oraz wszystkie pospieszne. W nowej definicji pociągi TLK byłyby zestawiane z wagonów klasy drugiej bez rezerwacji oraz z wagonów klasy pierwszej z obowiązkową rezerwacją. Bardzo ciekawym pomysłem jest zróżnicowanie cen biletów pomiędzy klasy pierwszą i drugą jedynie o koszt miejscówki na klasę pierwszą. Dzięki temu udałoby się połączyć wymagania różnych grup społecznych i typów podróży w jednym pociągu. Oczywiście jak zwykle pozostaje oczekiwać jak w praktyce oferta ta będzie wyglądać. Bowiem część osób obawia się ukrytej podwyżki cen biletów, natomiast inni upatrują się dalszych cięć i likwidacji wśród obecnych połączeń pospiesznych i choć oficjalnie spółka zaprzecza tym doniesieniom, to jednak życie nie raz pokazało, że takie zapewnienia mogą być niesłowne.

Wraz ze zmianą definiowania połączeń TLK PKP IC zdecydowało się na wprowadzenie odrębnych barw dla wagonów obsługujących te połączenia. Dzięki temu pasażerowie w końcu zaczną rozróżniać poszczególne kategorie pociągów. Dla wagonów klasy pierwszej wybrano zewnętrzny kolor pomarańczowo-żółty, natomiast dla klasy drugiej przewidziano kolor niebieski. Ogólnie rzecz ujmując schemat malowania prezentuje się dosyć nowocześnie i spełnia założenia praktyczne w formie odrębnego koloru drzwi jak również odrębnego koloru dla poszczególnych klas wagonowych. Takie zewnętrzne rozróżnienie jest ważne w przypadku pociągów bez rezerwacji miejsc, gdzie pasażer musi zlokalizować swój wagon na podstawie wizualnej oceny składu na peronie. Z drugiej strony malowanie pociągów IC powinno zostać zunifikowane do jednego schematu bez odrębnych kolorów dla różnych typów wagonów, gdyż pasażer kupuje bilet na konkretny wagon i to właśnie ten numer powinien być najbardziej widoczny, natomiast umiejscowienie poszczególnych wagonów na peronie jest zapowiadane przez megafon.

Oprócz nowego wzoru malowania z zewnątrz wewnątrz wagony dla pociągów TLK nie będą się wyróżniały jakoś specjalnie od obecnie stosowanych. Wagony klasy pierwszej pozostaną przedziałowe z sześcioma miejscami w przedziale, natomiast klasa druga będzie się składała z wagonów przedziałowych z ośmioma miejscami w przedziale. Będą również dostępne wagony bezprzedziałowe klasy 2 zmodernizowane w ramach SPOT, jak również szereg wagonów 111Arow, które de facto prezentują poziom IC i w takich pociągach dosyć często występują. Podczas Trako 2009 w barwach TLK zaprezentowano właśnie wagon typu 111Arow, który powstał w efekcie modernizacji wagonu 111A wyprodukowanego przez HCP w 1988 roku. Wcześniejsze wagony tego typu powstawały w skutek modernizacji zbędnych kuszetek 110Ac. Po przebudowie wykonanej w Pesie wagon zyskuje 66 miejsc siedzących w głównym salonie oraz 12 miejsc do mocowania rowerów. Oprócz tego wagon zyskuje klimatyzację, elektroniczne tablice informacyjne oraz ekrany LCD –jak na TLK bardzo bogate wyposażenie.

Prezentowany wagon klasy pierwszej, choć dotyczącej młodszego wagonu typu 140A i wyższej klasy reprezentuje znacznie niższy poziom wyposażenia, co odnosi się do jego modernizacji w 2005 roku. Wagon oprócz zyskania nowych paneli ściennych, znacznie poprawiających estetykę, zyskał również nowe siedzenia. Choć po zaledwie 4 latach eksploatacji to materiał obiciowy mocno się zużył. Oczywiście pozostawiono tradycyjne wózki oraz wyłącznie system nawiewu z funkcją ogrzewania. Generalnie w pociągach pospiesznych przemianowanych na TLK nie ma co oczekiwać jakiejś znacznej poprawy jakościowej. Choć po stronie organizacyjnej może to być tak długo oczekiwana nowa jakość.

Ogólnie reforma oferty przewozowej PKP IC wydaje się był trafioną zmianą, która przynajmniej w jej teoretycznym obecnym brzmieniu wykazuje się sensowną. Zmniejszenie ilości dostępnych kategorii pociągów oraz jaśniejsze określenie ich różnic w parametrach pozwoli zwiększyć przejrzystość oferty. Niestety nadal po macoszemu są traktowane połączenia nocne, które w Polsce, z obecnymi czasami przejazdu nadal nie mogą zostać zastąpione poprzez pociągi dzienne. Mimo tego usystematyzowanie zagadnienia i stworzenie jasnej oferty w tym zakresie zostało pominięte. Podobne zamieszanie będą nadal stwarzały międzynarodowe pociągi nocne. W tych przypadkach usankcjonowanie faktu, że pociąg ciągnie wagony dzienne, kuszetki i sypialne powinien być bardziej naznaczony choćby poprzez wprowadzenie kategorii EN, nawet w przypadku jedynie fakultatywnej rezerwacji miejsc w wagonach dziennych. Natomiast w ruchu krajowym konieczny byłby powrót do nazwy Nocny Ekspres (NEx) lub zaadaptowanie kategorii Inter City Night (ICN). Jednak czy reforma przybierze korzystny, czy negatywny obraz przekonamy się w najbliższym czasie.